DÀNH CHO NHỮNG AI ĐANG CẦN VÀ QUAN TÂM ĐẾN VIỆC CẤP GIẤY ĐỦ ĐIỀU KIỆN VỆ SINH AN TOÀN THỰC PHẨM

Giấy Chứng Nhận Đủ Điều Kiện Vệ Sinh An Toàn Thực Phẩm

Trong bối cảnh hội nhập kinh tế và ý thức về sức khỏe cộng đồng ngày càng cao, an toàn thực phẩm không chỉ là một yêu cầu pháp lý mà còn là thước đo uy tín, chất lượng của mọi doanh nghiệp, hộ kinh doanh trong ngành thực phẩm. Giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện vệ sinh an toàn thực phẩm (VSATTP) chính là "tấm vé thông hành" bắt buộc, khẳng định rằng sản phẩm của bạn an toàn cho sức khỏe người tiêu dùng. Bài viết này sẽ phân tích cụ thể các yêu cầu để được cấp giấy chứng nhận này và những điểm đặc biệt cần lưu ý để quá trình xin cấp phép diễn ra thuận lợi.

I. Giấy Chứng Nhận Đủ Điều Kiện VSATTP Là Gì? Tại Sao Cần?

Giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện VSATTP là văn bản pháp lý do cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền cấp, xác nhận rằng cơ sở sản xuất, kinh doanh thực phẩm đã đáp ứng các quy định về điều kiện vệ sinh an toàn thực phẩm theo quy định của pháp luật.

Tầm quan trọng:

Bắt buộc theo luật: Hầu hết các cơ sở sản xuất, kinh doanh thực phẩm (trừ một số trường hợp được miễn trừ) đều phải có giấy chứng nhận này trước khi đi vào hoạt động.
Bảo vệ sức khỏe cộng đồng: Đảm bảo thực phẩm đến tay người tiêu dùng an toàn, giảm thiểu nguy cơ ngộ độc, bệnh truyền qua thực phẩm.
Tăng cường uy tín, thương hiệu: Khẳng định chất lượng, tạo niềm tin cho khách hàng và đối tác.
Tạo thuận lợi cho xuất khẩu: Là điều kiện tiên quyết để sản phẩm có thể vươn ra thị trường quốc tế.
Tránh rủi ro pháp lý: Tránh bị xử phạt hành chính, thu hồi sản phẩm hoặc đình chỉ hoạt động.

II. Các Yêu Cầu Cụ Thể Để Được Cấp Giấy Chứng Nhận VSATTP

Các yêu cầu được quy định chi tiết trong Luật An toàn thực phẩm 2010, Nghị định số 15/2018/NĐ-CP và các Thông tư hướng dẫn của Bộ Y tế, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ Công Thương. Nhìn chung, có thể chia thành 3 nhóm chính:

1. Điều kiện về cơ sở vật chất, trang thiết bị:

Vị trí, môi trường:
- Cơ sở phải được xây dựng ở khu vực không bị ô nhiễm bởi chất thải, hóa chất độc hại, bụi, tiếng ồn.
- Khoảng cách an toàn với nguồn gây ô nhiễm (bãi rác, nhà vệ sinh công cộng, khu công nghiệp gây ô nhiễm nặng...).
- Không bị ngập úng, đảm bảo thoát nước tốt.
Thiết kế, bố trí nhà xưởng:
- Nguyên tắc một chiều: Đảm bảo quy trình sản xuất được bố trí theo nguyên tắc một chiều từ nguyên liệu đầu vào đến sản phẩm cuối cùng, tránh lây nhiễm chéo.
- Vật liệu: Tường, trần, nền nhà, sàn phải phẳng, không thấm nước, dễ vệ sinh, không đọng bẩn, không độc hại.
- Thông gió, chiếu sáng: Đảm bảo đủ ánh sáng tự nhiên hoặc nhân tạo, hệ thống thông gió hiệu quả để kiểm soát nhiệt độ, độ ẩm, không khí và mùi.
- Khu vực chức năng riêng biệt: Phải có sự phân tách rõ ràng giữa các khu vực:
  - Khu vực nguyên liệu, bảo quản.
  - Khu vực sơ chế, chế biến.
  - Khu vực đóng gói.
  - Khu vực thành phẩm, bảo quản.
  - Khu vực vệ sinh cá nhân (nhà vệ sinh, phòng thay đồ, tủ đồ bảo hộ).
  - Khu vực chứa rác thải.
Hệ thống cung cấp nước:
- Nước sử dụng cho sản xuất, chế biến, vệ sinh phải là nước sạch, đạt quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về nước ăn uống (QCVN 01:2009/BYT) hoặc nước sinh hoạt (QCVN 02:2009/BYT) tùy theo mục đích sử dụng. Phải có kết quả xét nghiệm nước định kỳ.
Hệ thống xử lý chất thải:
- Phải có hệ thống thoát nước thải đảm bảo không ứ đọng, không gây ô nhiễm môi trường.
- Thiết bị thu gom rác thải phải có nắp đậy, dễ vệ sinh, được đặt ở vị trí phù hợp và được xử lý thường xuyên.
Trang thiết bị, dụng cụ:
- Bề mặt tiếp xúc với thực phẩm phải làm bằng vật liệu không gỉ, không độc hại, dễ vệ sinh, không bị ăn mòn.
- Đảm bảo đủ số lượng, chủng loại phù hợp với quy mô và loại hình sản xuất.
- Các thiết bị phải được bảo trì, hiệu chuẩn định kỳ.

2. Điều kiện về con người:

Chủ cơ sở và người trực tiếp sản xuất, kinh doanh thực phẩm:
- Phải được trang bị kiến thức về an toàn thực phẩm thông qua khóa tập huấn và được cấp Giấy xác nhận kiến thức về an toàn thực phẩm.
- Phải được khám sức khỏe định kỳ ít nhất 1 lần/năm tại cơ sở y tế có đủ điều kiện, được cấp Giấy xác nhận đủ sức khỏe.
- Không mắc các bệnh truyền nhiễm hoặc các bệnh có thể lây truyền qua thực phẩm.
Thực hành vệ sinh cá nhân:
- Người lao động phải tuân thủ nghiêm ngặt các quy định về vệ sinh cá nhân: mặc bảo hộ lao động sạch sẽ, đội mũ, đeo khẩu trang, rửa tay kỹ trước khi tiếp xúc với thực phẩm và sau khi đi vệ sinh, không hút thuốc, khạc nhổ trong khu vực sản xuất.

3. Điều kiện về nguyên liệu, quy trình sản xuất và bảo quản:

Nguồn gốc nguyên liệu:
- Nguyên liệu thực phẩm phải có nguồn gốc rõ ràng, an toàn, có giấy tờ chứng minh nguồn gốc (hợp đồng mua bán, hóa đơn, giấy chứng nhận...).
- Không sử dụng nguyên liệu quá hạn sử dụng, ôi thiu, không rõ nguồn gốc.
Quy trình sản xuất:
- Phải tuân thủ quy trình công nghệ đã công bố, đảm bảo kiểm soát được các mối nguy về an toàn thực phẩm ở từng công đoạn.
- Có biện pháp kiểm soát côn trùng, động vật gây hại.
Bảo quản thực phẩm:
- Kho bảo quản phải sạch sẽ, khô ráo, thoáng mát, có giá kệ kê cao khỏi mặt đất.
- Thực phẩm phải được bảo quản ở điều kiện nhiệt độ, độ ẩm phù hợp với từng loại.
- Phân loại thực phẩm rõ ràng, tránh lẫn lộn giữa nguyên liệu, bán thành phẩm và thành phẩm.
Hồ sơ, sổ sách:
- Lưu trữ đầy đủ hồ sơ liên quan đến nguồn gốc nguyên liệu, quá trình sản xuất, kiểm tra chất lượng sản phẩm, đào tạo kiến thức, khám sức khỏe nhân viên...

III. Những Điều Đặc Biệt Cần Lưu Ý Trong Quá Trình Xin Cấp Giấy Chứng Nhận

Xác định đúng cơ quan quản lý:
- Bộ Y tế (Cục ATTP): Các cơ sở sản xuất thực phẩm chức năng, phụ gia, chất hỗ trợ chế biến, nước uống đóng chai, nước khoáng thiên nhiên, thực phẩm tăng cường vi chất dinh dưỡng...
- Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (Cục ATTP Nông Lâm Thủy sản): Các cơ sở sản xuất, kinh doanh nông sản, thực phẩm tươi sống, thịt, thủy sản, rau, củ, quả...
- Bộ Công Thương (Vụ Khoa học và Công nghệ): Các cơ sở sản xuất, kinh doanh rượu, bia, nước giải khát, sữa chế biến, dầu thực vật, bánh kẹo...
- Ban Quản lý An toàn thực phẩm cấp tỉnh (nếu có): Ở các tỉnh/thành phố có Ban ATTP, họ sẽ là cơ quan cấp phép cho hầu hết các cơ sở sản xuất, kinh doanh trên địa bàn (thay thế cho Sở Y tế, Sở Nông nghiệp, Sở Công Thương).
- Chi cục Vệ sinh an toàn thực phẩm/Phòng Y tế cấp huyện: Cấp cho các cơ sở kinh doanh dịch vụ ăn uống nhỏ lẻ (quán ăn, nhà hàng quy mô nhỏ, bếp ăn tập thể không thuộc diện cấp tỉnh).
Chuẩn bị hồ sơ đầy đủ và chính xác:
- Đơn đề nghị cấp Giấy chứng nhận (theo mẫu).
- Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh/đăng ký doanh nghiệp (ngành nghề có liên quan đến thực phẩm).
- Bản vẽ sơ đồ mặt bằng cơ sở và khu vực xung quanh.
- Bản thuyết minh về cơ sở vật chất, trang thiết bị, quy trình sản xuất.
- Giấy xác nhận kiến thức ATTP của chủ cơ sở và nhân viên.
- Giấy xác nhận đủ sức khỏe của chủ cơ sở và nhân viên.
- Kết quả xét nghiệm nước (nếu có nguồn nước riêng).
- Hợp đồng thuê địa điểm (nếu có).
- Các giấy tờ liên quan khác tùy theo yêu cầu của từng ngành.
Thực hiện đúng quy trình thẩm định:
- Sau khi nộp hồ sơ, cơ quan quản lý sẽ tiến hành thẩm định hồ sơ (trong vòng 5 ngày làm việc).
- Nếu hồ sơ hợp lệ, cơ quan sẽ thành lập đoàn thẩm định thực tế tại cơ sở (trong vòng 10 ngày làm việc đối với cơ sở sản xuất; 15 ngày làm việc đối với cơ sở kinh doanh dịch vụ ăn uống).
- Đặc biệt lưu ý: Đoàn thẩm định sẽ kiểm tra rất kỹ lưỡng từ cơ sở vật chất, hồ sơ giấy tờ đến việc thực hành của nhân viên. Hãy đảm bảo mọi thứ đều sẵn sàng và đúng quy định.
- Nếu có điểm chưa đạt, cơ sở sẽ được yêu cầu khắc phục và thẩm định lại.
Tuân thủ quy định về thời hạn và gia hạn:
- Giấy chứng nhận có giá trị 3 năm kể từ ngày cấp.
- Trước khi hết hạn 6 tháng, cơ sở phải nộp hồ sơ xin cấp lại/gia hạn để đảm bảo hoạt động liên tục.
- Nếu không xin cấp lại đúng thời hạn, giấy chứng nhận sẽ hết hiệu lực và cơ sở phải xin cấp mới hoàn toàn.
Duy trì điều kiện sau khi được cấp phép:
- Việc có giấy phép chỉ là bước khởi đầu. Quan trọng hơn là phải duy trì liên tục các điều kiện về VSATTP đã được thẩm định.
- Cơ quan quản lý sẽ tiến hành kiểm tra định kỳ hoặc đột xuất. Nếu phát hiện vi phạm, cơ sở có thể bị xử phạt, đình chỉ hoạt động hoặc bị thu hồi giấy phép.
Đối tượng được miễn giấy chứng nhận (Điều 12, Nghị định 15/2018/NĐ-CP):
- Sản xuất ban đầu nhỏ lẻ (tự sản xuất nông sản, thủy sản để bán trực tiếp cho người tiêu dùng).
- Kinh doanh thực phẩm nhỏ lẻ (gánh hàng rong, quán vỉa hè, chợ cóc, cửa hàng tạp hóa nhỏ lẻ).
- Bếp ăn tập thể không có đăng ký kinh doanh.
- Kinh doanh thực phẩm bao gói sẵn không yêu cầu điều kiện bảo quản đặc biệt.
- Sản xuất, kinh doanh dụng cụ, vật liệu bao gói, chứa đựng thực phẩm.
- Nhưng LƯU Ý ĐẶC BIỆT: Dù được miễn, các cơ sở này vẫn phải tuân thủ các điều kiện về vệ sinh an toàn thực phẩm theo quy định của pháp luật.